Użyć czy urzyć? Jak to zapisać? Która forma jest poprawna?
Wybór pomiędzy spółgłoską ż a dwuznakiem rz to jeden z najczęstszych problemów, z którym przychodzi zmierzyć się użytkownikom języka polskiego. jest to o tyle kłopotliwe, że te dwie głoski w wymowie brzmią identycznie, więc nie zawsze wszyscy wiedzą, którą formę wybrać. Użyć czy urzyć? Odpowiedź i wyjaśnienia w poniższym tekście poradnikowym.
Użyć czy urzyć? Poprawna forma
Poprawnie czasownik użyć zapisujemy przez ż, które jest niewymienne. Ta pisownia związana jest z rozwojem języka polskiego.
Czasownik używamy jest słowem pochodzącym od użyć, a to z kolei wywodzi się od prasłowiańskiego *užiti *uživǫ 'użyć, zastosować'. W związku z tym, że prawidłowy zapis jest uwarunkowany historycznie, jedyną metodą, aby poradzić sobie z jego zapamiętaniem, wymagane jest nauczenie się go.
Czasownik użyć to tryb rozkazujący od bezokolicznika używać.
Użyć czy urzyć? Przykłady zdań
- Do gotowania rosołu dobrze jest użyć różnych gatunków mięsa, na przykład z kaczki i gęsi.
- By poruszać się po nieznanym mieście, warto użyć mapy z jego planem.
Użyć czy urzyć? Przykłady z literatury
Gmerając w posiadanych skarbach, natrafiłem na worek ze zbożem. Szczury pożarły jednak ziarno, przeto, nie widząc nic więcej ponad otręby i łuski, wysypałem wszystko pod skałę, by użyć worka na co innego. Stało się to przed nastaniem ulewnych deszczów. Po czterech tygodniach ujrzałem na tymże miejscu kilka wyniosłych kłosów, w których rozpoznałem z radością europejski owies. Opodal zobaczyłem też parę kłosów ryżu. Cień skały osłonił przed żarem słońca kilka zdolnych jeszcze do kiełkowania ziaren, jakie były w śmieciach i wzeszły one doskonale w wilgoci wywołanej deszczem.
Daniel Defoe, Robinson Crusoe
PAPKIN
Ale, bratku, sensu nié ma;
Nie daj grosza, a idź sobie.
WACŁAW
I pół kroku stąd nie zrobię.
PAPKIN
Idź, bom gotów użyć broni.
WACŁAW
zawsze z flegmą
A ja tylko własnej dłoni.
Aleksander Fredro, Zemsta
