fbpx
Internetowa poradnia językowa Polszczyzna.pl. 10+ redaktorów, 20 000+ haseł, 1 000 000+ czytelników każdego miesiąca.
Polszczyzna Logo
sprawdź...

Imponderabilia – znaczenie, synonimy i przykłady użycia

Czym są imponderabilia i jaka jest etymologia tego słowa? Jakie są synonimy imponderabiliów oraz przykłady użycia? O tym wszystkim w naszym artykule.

imponderabilia co to jest czym jest czym są znaczenie definicja hasło hasła krzyżówka pojęcie jak nazwać synonim odmiana wyrazy pokrewne przykłady użycia słownik Polszczyzna.pl

Imponderabilia. Co to takiego?

Niektórym słowo imponderabilia może kojarzyć się z kanałem internetowym, który prowadzi Karol Paciorek. Czy wiecie jednak, co dokładnie oznacza to słowo? Zerknijmy na jego definicję.

Imponderabilia – czym są? Definicja, czyli znaczenie słowa

  1. Imponderabilia są to zjawiska, rzeczy i sprawy nieuchwytne oraz niewymierne, mające jednak spore znaczenie i wpływ na rzeczywistość (obrót sprawy, przebieg zdarzeń, na nas samych i nasze działanie), np. ważne pojęcia, ideały, uczucia i wyznawane wartości, przekonania i uprzedzenia normy moralne i elementy tradycji.

Imponderabilia – synonimy i wyrazy bliskoznaczne

Słowo imponderabilia ma na tyle szerokie znaczenie, że trudno znaleźć wyraz, który można by uznać za jego synonim. Pomocne w zapamiętaniu znaczenia tego słowa mogą okazać się przytoczone przykłady imponderabiliów:

  • ideały typu: Bóg, honor, ojczyzna, równouprawnienie,
  • uczucia: miłość, nienawiść, lęk, wstręt,
  • pojęcia takie jak patriotyzm, przeznaczenie, suwerenność państwa,
  • przekonania, np. życie to pasmo cierpień,
  • uprzedzenia: przykłady rasizmu lub twierdzenie, że osoby ubogie są bardziej skłonne do popełniania przestępstw,
  • normy moralne: prawdomówność, szacunek dla osób starszych,
  • składniki tradycji: wspólne doświadczenie, historia, obrzędy ludowe, kultura i język.

Wyrazy pokrewne

Jako wyraz pokrewny możemy wspomnieć o antonimie: ponderabilia.

Pochodzenie wyrazu imponderabilia, czyli o etymologii

Słowo imponderabilia pochodzi z języka łacińskiego, od wyrazu pondero ‘ważę’ i oznacza: in – ‘nie’, ponderabilis – ‘dający się zważyć’.

Popularne połączenia słowa imponderabilia

Imponderabilia najczęściej określane są za pomocą przymiotników:

  • kulturowe,
  • ludzkie,
  • patriotyczne,
  • narodowe,
  • ustrojowe,
  • pewne,
  • ważne,
  • zagrożone.

Łączą się również z rzeczownikami i mówimy wówczas o imponderabiliach, np.:

  • zmiany.

Ponadto wyraz ten łączymy z czasownikami, tworząc wyrażenia rzeczownikowo-czasownikowe typu:

  • przeważyły imponderabilia,
  • uwzględniać imponderabilia,
  • wysuwać imponderabilia,
  • walczyć o imponderabilia,
  • wykłócać się o imponderabilia,
  • spierać się o imponderabilia,
  • wygrywają imponderabilia,
  • rezygnować z imponderabiliów.

Przykłady użycia słowa imponderabilia w literaturze

Był w tym czasie stuprocentowym opozycjonistą, twierdzi Micewski. Należał do grona tych kilku ludzi w Polsce, którzy nigdy nie poszli na kompromis ze stalinizmem. Taki był Jerzy Turowicz, taki był Kisiel. Gdy szło o idee, zasady, imponderabilia, Tyrmand był człowiekiem śmiertelnie poważnym. Miał dość talentu, by przyjęto go z otwartymi ramionami w każdym piśmie, ale on nie chciał pisać w prasie reżimowej.

Mariusz Urbanek, Zły Tyrmand

W mojej publicystyce zajmowałem się więcej problematyką rosyjską niż niemiecką, ponieważ doszedłem do wniosku, że pojednanie polsko-rosyjskie jest czymś niezmiernie bardziej złożonym i trudnym niż ułożenie stosunków polsko-niemieckich. Na emigracji co roku ukazuje się nowa książka o Katyniu. O Oświęcimiu nie pisze nikt. Polacy łatwiej wybaczą Niemcom Oświęcim niż Rosjanom Katyń. To są imponderabilia, których nie ima się logiczna analiza. Życie ma niewiele wspólnego z logiką i polityka ma niewiele wspólnego z logiką.

Juliusz Mieroszewski, Finał klasycznej Europy

Przykłady użycia słowa imponderabilia w prasie

Według Barańczaka wyobraźnią i językiem poetyckim Zbigniewa Herberta rządzą następujące reguły: reguła antynomii (rozdz. II), reguła demaskacji (rozdz. III), reguła ironii (rozdz. IV) oraz – na nieco innych zasadach, bo będąc fundamentem aksjologicznym – imponderabilia (rozdz. V). Antynomie polegają na stałej aksjologicznej konfrontacji obszaru „dziedzictwa” z obszarem „wydziedziczenia”. Chodzi tu o istniejącą w poezji Herberta konfrontację geograficzną (Wschód-Zachód), historyczną (przeszłość-współczesność) i poznawczą (mit a empiria).

Antymonie i imponderabilia, „Almanach Humanistyczny Bez wiedzy i zgody... nr 5, 1986

Nie przesądzając sporów o imponderabilia kulturowe Trzeciej Rzeczypospolitej oraz o jej młodzieży chowanie, zachęcam wszakże wszystkich, aby sięgnęli po książeczkę Janoscha Ach, jak cudowna jest Panama, przeczytali ją sobie, a jeszcze lepiej swoim dzieciom, i zamyślili się nad tajemnicą jej sukcesów. Na pewno kryje się ona w oryginalnych i pełnych ekspresji ilustracjach – ale przecież tekst również wart jest uwagi.

Joanna Papuzińska, Szukając Panamy, „Gazeta Wyborcza”, 1993

– Dlaczego zdecydowaliśmy się zaangażować w politykę? – pytał Krzysztof Kwiatkowski z NZS. I odpowiadał: – Bo zagrożone są imponderabilia: Bóg, Honor, Ojczyzna.

Agnieszka Kublik, Młoda prawica zabiera głos, „Gazeta Wyborcza”, 1996

Są w racji stanu naszego państwa pewne imponderabilia. Na imię im honor i szacunek – szacunek dla samego siebie i dla innych.

Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.01.1993, 1 kadencja, 34 posiedzenie, 4 dzień, [w:] Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP, 1993

Imponderabilia – odmiana

W polszczyźnie imponderabilia to rzeczownik plurale tantum, rodzaju niemęskoosobowego, który odmieniamy według następującego wzoru:

liczba mnoga
M. imponderabilia
D. imponderabiliów
(nie: imponderabilii)
C. imponderabiliom
B. imponderabilia
N. imponderabiliami
Ms. imponderabiliach
W. imponderabilia

Używana niekiedy forma imponderabilium jest niepoprawna.

Napisane przez

Absolwentka filologii polskiej w specjalności edytorstwo oraz krytyka literacka i artystyczna. Jej zainteresowania polonistyczne koncentrują się głównie wokół językoznawstwa ze szczególnym uwzględnieniem stylistyki stosowanej i lingwistyki diachronicznej. Chętnie angażuje się w projekty wydawnicze. Prywatnie – amatorka górskich wędrówek i żeglarstwa.