Lapidarny – co znaczy to słowo? Definicja i przykłady użycia
Co oznacza słowo lapidarny? Czy ma coś wspólnego z kamieniem? W jakich tekstach kultury można spotkać to określenie? W jakich kontekstach występuje najczęściej? Na te i na wiele innych pytań odpowiadamy w poniższym artykule!
Krótko, zwięźle i na temat – kilka słów o lapidarnym
Lapidarność to wyzwanie dla mówców! Czasem trudno powstrzymać potok słów, emocje stają się kluczowym doradcą, a sens wypowiedzi potrafi się przy tym zagubić… Co zrobić, żeby tekst był jednocześnie treściwy i zwięzły? Esencja, dobitność, błyskotliwość oraz skrótowość to kwintesencja lapidarności. Co jeszcze można o niej (krótko) powiedzieć?
Lapidarny, czyli jaki? Definicja słowa
Lapidarny to inaczej krótki, zwięzły, ale jednocześnie odzwierciedlający kwintesencję czyichś myśli. Przymiotnik lapidarny najczęściej odnosi się do wypowiedzi ustnej lub pisemnej. Jeśli tekst określa się jako lapidarny, oznacza to, że występuje w nim niewiele słów, lecz odbiorca informacji po przeczytaniu wiadomości rozumie podstawowy sens komunikatu.
Przykład z życia:
Tworzyła lapidarne wypowiedzi, nawet kiedy mówiła o bardzo skomplikowanych sprawach.
Lapidarny – wyrazy bliskoznaczne i synonimy słowa
Pomocne w zapamiętaniu tego, co znaczy lapidarny, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne:
- lakoniczny,
- krótki.
- niedługi
- zwięzły,
- treściwy,
- klarowny.
Etymologia słowa lapidarny
Lapidarny pochodzi od łacińskiego lapidarius, czyli 'dotyczący kamieni'. Etymologicznie przymiotnik lapidarny odnosi się do inskrypcji, które można było zaobserwować na kamieniach.
Popularne połączenia słowa lapidarny
- Lapidarna opinia,
- lapidarny styl,
- lapidarna wypowiedź,
- lapidarny tekst.
Wyrazy pokrewne
- Lapidarność,
- lapidarne,
- lapidarnie,
- lapidarna.
Czy lapidarny zawsze jest lakoniczny?
Lapidarny i lakoniczny to wyrazy bliskoznaczne, ale można ich używać zamiennie tylko w kontekście wypowiedzi lub tekstu. Natomiast gdy chcemy powiedzieć, że człowiek ma zdolności do konstruowania precyzyjnych myśli, używamy przymiotnika lakoniczny.
Podsumowując, lakoniczny może być tekst lub osoba, która go pisze, a lapidarny jest jedynie wytwór. Słowo lapidarny ma zatem większe ograniczenie znaczeniowe niż lakoniczny.
Przykłady użycia słowa lapidarny w literaturze
Była to jego chwila. Czuł się panem położenia trzymając w ręku wiadomość tak stanowczą. Wolnym krokiem zbliżył się do kuchni i w sposób lapidarny, podniesionym głosem zawołał:
– Małgośka, rypaj powiedzieć panu, że… posłaniec. On tam już będzie wiedział, co to znaczy.
Stefan Żeromski, Syzyfowe prace
Biologia, łaskawi państwo, ma pewną regułę, stwierdzoną na żabach, kijankach, płazach i innych okazach, regułę ścisłą i niezawodną: osobnik powtarza w lapidarnym skrócie historię całego gatunku.
Bruno Winawer, Od bieguna do bieguna
Przykłady użycia słowa lapidarny w prasie
Zapoznane w Polsce (a tłumaczone na Zachodzie) pisarstwo Lipskiego miało zaprzysięgłych zwolenników: w lapidarny, kolokwialny tok narracji wplecione są obrazy i metafory, które całości nadają niezwykły, halucynogenny charakter.
Marek Zaleski, Niespokojni – Leo Lipskiego w całości po polsku, „Gazeta Wyborcza”, 1999
Manipulowanie informacją, przekazywanie jej w sposób lapidarny lub celowe ukazywanie wad konkurencji, nie jest odbierane dobrze przez klienta. Należy pamiętać, że człowiek mówiący dobrze o innych jest lepiej odbierany niż złośliwy krytyk.
Dorota Olszewska, Etyka agenta ubezpieczeniowego, „Gazeta Ubezpieczeniowa”, 2006
