Ostracyzm – znaczenie i przykłady użycia
Co to jest ostracyzm, jaka jest definicja tego słowa? Czy ma ono jakiś związek z czymś ostrym, a może to tylko przypadek? I co wspólnego z tym słowem ma starożytna Grecja? O tym wszystkim opowiemy w naszym artykule.
Czy ostracyzm może być ostry?
Czasem jakieś słowo kojarzy nam się z innym. W tym przypadku ostracyzm może być pojmowany jako coś ostrego. Niektórzy myślą, że to jakiś gatunek rośliny, tak jak ostrokrzew; inni – że to epoka literacka, jak choćby modernizm czy pozytywizm. A czym tak naprawdę jest ostracyzm?
Co to jest ostracyzm? Znaczenie słowa
Definicja słowa ostracyzm jest następująca:
- Wykluczenie (często tymczasowe) kogoś ze społeczności, grupy lub społeczeństwa.
- Pierwotnie słowo to oznaczało tajne głosowanie w starożytnej Grecji, podczas którego dochodziło do wskazania i wygnania osób uważanych za zagrożenie dla demokracji (więcej w opisie etymologii tego słowa).
Przykład z życia:
Jeśli wyrzucisz kogoś ze społeczeństwa, spowodujesz ostracyzm tej osoby.
Wyrazy bliskoznaczne i synonimy słowa ostracyzm
Pomocne w zapamiętaniu tego, czym jest ostracyzm, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne:
- wyrzucenie,
- wykluczenie,
- wydalenie,
- pozbycie się kogoś,
- bojkot towarzyski,
- banicja.
Przykłady użycia słowa ostracyzm w literaturze
W Wilnie stosowaliśmy wobec niego, jak myślę, ostracyzm natury towarzyskiej, pisał i nie znajdowało to w naszych oczach uznania.
Czesław Miłosz, Abecadło Miłosza, 1997
Zastosowano towarzyski ostracyzm, który potrafił spowodować, że pewne obszary życia nagle przestawały istnieć. Tak miało stać się także z Tyrmandem. Był w sytuacji beznadziejnej.
Mariusz Urbanek, Zły Tyrmand, 1992
Przykłady użycia słowa ostracyzm w prasie
Używałem zbyt ostrych słów, niepotrzebne były wycieczki osobiste, lecz nie to było moją intencją. Proszę pamiętać o ostracyzmie , jaki nas otaczał. Gdy człowiek jest oblężony, zaczyna walić na oślep.
Paweł Smoleński, Upadek, Gazeta Wyborcza, 1992
Przykłady użycia słowa ostracyzm w internecie
Sądy nie są jednak przygotowane do rozpatrywania tego typu spraw. Będą się one toczyć latami, a w tym czasie ludzie, którzy nikomu niczym nie zawinili, będą narażeni na infamię i ostracyzm społeczny oraz pozbawieni pracy.
Marek Borowski, www.borowski.pl, 2006
Odmiana słowa ostracyzm
| liczba pojedyncza | |
| M. ten | ostracyzm |
| D. nie ma | ostracyzmu |
| C. przyglądam się | ostracyzmowi |
| B. widzę | ostracyzm |
| N. idę z | ostracyzmem |
| Ms. mówię o | ostracyzmie |
| W. ty | ostracyzmie |
Dodajmy, że słowo to nie jest używane w liczbie mnogiej.
Etymologia słowa ostracyzm
Jakie jest pochodzenie tego słowa i co pierwotnie oznaczało? Otóż ostracyzm pochodzi z greki; ostrakismós to „wygnanie na mocy wyroku sądu skorupkowego”, natomiast óstrakon to „skorupa, muszla”. Warto wspomnieć, że słowo z tym związane, czyli ostrakon, to gliniane naczynie, na którym podczas głosowania w starożytnej Grecji były ryte imiona tych osób, które zagrażały demokracji zdaniem głosujących.
Popularne połączenia słowa ostracyzm
- ostracyzm towarzyski, społeczny, środowiskowy;
- grozić komuś ostracyzmem;
- poddać kogoś / ktoś poddany lub poddawany ostracyzmowi.
Ostracyzmie czy ostracyźmie?
W piśmie rzeczowniki zakończone m.in. na -yzm oraz -izm zachowują w odmianie literę z, dlatego poprawną formą miejscownika jest ostracyzmie, nie ostracyźmie. Natomiast w mowie można powiedzieć zarówno o [ostracyźmie], jak i [ostracyzmie], jednak pierwszy wariant jest częstszy.
