Propaganda – co to jest? Definicja i przykłady użycia

Słowo znane chyba wszystkim, szczególnie naszym dziadkom i rodzicom. Od minionego wieku przywodzi na myśl jedynie negatywne skojarzenia, ale czy zawsze tak było? Co to jest propaganda i gdzie możemy ją spotkać? Porozmawiajmy o propagandzie.

Propaganda – co to jest? Definicja, synonimy i przykłady użycia

Kiedy pojawiła się propaganda?

Dzisiaj pod hasłem propaganda rozumiemy głównie kłamstwa, indoktrynację oraz ingerencję w poglądy, przekonania i zachowania nas, obywateli. Takie znaczenie przyszło wraz z wiekiem XX, kiedy to propaganda stała się jedną z cech charakterystycznych wszelkich państw totalitarnych.

Reżim, polityka sowieckiej Rosji, a także faszystowskich Niemiec i Włoch w poprzednim stuleciu spowodowały, że propagandę dzisiaj kojarzymy prawie wyłącznie ze swego rodzaju machiną manipulacji. Jednak do XVII wieku termin ten był rozumiany jedynie w sposób, w jaki tłumaczymy go z języka łacińskiego– jako krzewienie i rozpowszechnianie pewnych treści. Od XIX wieku propaganda stała się narzędziem walki o władzę.

Co to jest propaganda? Znaczenie słowa

Definicje słowa propaganda brzmią następująco:

1. Celowe oddziaływanie na zbiorowości i jednostki zmierzające do pozyskania zwolenników i sojuszników oraz wszczepienia pożądanych przekonań; próba kształtowania percepcji i wywołania określonych zachowań.
2. Upowszechnianie, rozgłaśnianie jakichś poglądów, także haseł politycznych, również
   w celu pozyskania zwolenników.

Przykład z życia:

Kino potrafi wywierać ogromny wpływ na całe społeczeństwa, dlatego film uważany jest za jedno z najbardziej skutecznych narzędzi propagandy.

Wyrazy bliskoznaczne i synonimy słowa propaganda

Pomocne w zapamiętaniu tego, co to jest propaganda, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne:

Przykłady użycia słowa propaganda w literaturze

Mój znajomy pisarz z Moskwy powiedział mi z uśmiechem: – I ogół w to wierzy bez zastrzeżeń. Wszystko, co drukowane, jest dla narodów radzieckich prawie święte. – Propaganda, często szyta grubymi nićmi, spełniała rolę kultury sowieckiej.

Tadeusz Kwiatkowski, Panopticum, 1995

Za nieszczerość i tchórzostwo zawsze trzeba zapłacić. Nie wyobrażajcie sobie, że można całymi latami uprawiać służalczą propagandę na rzecz sowieckiego lub też jakiegokolwiek innego reżimu, a potem nagle odzyskać intelektualną przyzwoitość.

George Orwell, Anglicy i inne eseje, 1946

Przykłady użycia słowa propaganda w prasie

Jan Paweł II: budujmy wspólnie pokój na całym świecie
– Pokój nie może być zakładnikiem przemocy! – Z takim apelem do ambasadorów z całego świata wystąpił wczoraj papież.
Na spotkaniu z dyplomatami w Watykanie Ojciec Święty przestrzegał, że terroryzm, tak samo jak represje, upokarzanie przeciwnika i propaganda nienawiści, prowadzi donikąd.

„Fakt”, Warszawa, 2004

Socjologowie twierdzą, że człowiek ewolucyjnie jest przystosowany do życia w społeczności ok. 150 osób. Tyloma relacjami może zarządzać jego mózg – tam jest matryca tych relacji. Propaganda pojawiła się wtedy, kiedy trzeba było oddziaływać na większą liczbę ludzi.

Prof. Maciej Mrozowski w rozmowie z Agnieszką Sową, polityka.pl, 2016

Przykłady użycia słowa propaganda w internecie

Tadeusz Konwicki w „Małej Apokalipsie” ukazał obraz rzeczywistości, w której to, co oficjalne i narzucone przez władzę, stoi w rażącej społeczności w tym, co prywatne.
Świat przedstawiony powieści składa się z dwóch odrębnych elementów: świata propagandy i świata codzienności.

Dorota Blednicka, Kulturalna Polska klp.pl