Pejoratywny, czyli jaki? Znaczenie, synonimy i przykłady
Przymiotnik pejoratywny często bywa nadużywany, również w błędnym kontekście. A co dokładnie oznacza to słowo i jaka jest jego etymologia? Odpowiedź na te pytania znajdziecie w naszym artykule.
Pejoratywny, czyli jaki?
Dosyć często na wszelkiego rodzaju wykładach, a nawet podczas rozmów można usłyszeć stwierdzenie: „To określenie jest pejoratywne”. Osoba mówiąca zaznacza wówczas, że dane słowo nie ma pozytywnego wydźwięku. Ale czy na pewno wiesz, co dokładnie oznacza przymiotnik pejoratywny?
Co znaczy pejoratywny? Definicja słowa
- Określenie kogoś lub czegoś, co ma negatywny, a czasami wręcz obraźliwy charakter.
- Mający znaczenie ujemne, negatywne – dotyczy konkretnych wyrazów lub przyrostków (sufiksów).
Przykłady z życia:
Nie powinieneś o osobie głuchej mówić głuchoniema, ponieważ słowo to ma dla niej wydźwięk pejoratywny.
Obrona Częstochowy to w piłce nożnej pejoratywne określenie nieustannego murowania swojej bramki, wybijania piłki na oślep i liczenia na los szczęścia.
Wyrazy bliskoznaczne i synonimy słowa pejoratywny
Pomocne w zapamiętaniu tego, co oznacza słowo pejoratywny, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne:
- o odcieniu ujemnym,
- negatywny,
- ujemny,
- niepochlebny,
- uwłaczający, poniżający,
- nieprzychylny.
Etymologia słowa pejoratywny
Słowo pejoratywny pochodzi z łaciny, peior oznacza ‘gorszy’, peiorare – ‘pogorszyć (się)’.
Popularne połączenia słowa pejoratywny
- Mieć / coś ma pejoratywny wydźwięk, odcień,
- coś ma pejoratywne zabarwienie, konotacje,
- pejoratywne określenie, znaczenie, cechy,
- pejoratywny sposób,
- nadać pejoratywny charakter czemuś,
- mieć charakter pejoratywny.
Wyrazy pokrewne
- Pejoratywność,
- pejoratywnie,
- pejoratyw (= wyraz o znaczeniu pejoratywnym).
Przykłady użycia słowa pejoratywny w literaturze
Okres jego prezesury, który później nazwano „okresem Iwaszkiewiczowskim”, miał podtekst nieco pejoratywny.
Tadeusz Kwiatkowski, Panopticum
Inaczej jest, gdy Flaubert opisuje postać ludzką. Taki opis zbliża się niemal do naturalizmu – przez pewną brutalność przytaczania szczegółów mających odcień pejoratywny.
Antoni Kępiński, Melancholia
Proszę pana, niektórzy nazywają nasz system systemem totalitarnym. Uważają przy tym, że jest to przymiotnik pejoratywny. Ja osobiście nie widzę w tym nic złego, bo cóż jest złego w totalnym szczęściu mas?
Sławomir Mrożek, Teatr 2
Przykłady użycia słowa pejoratywny w prasie
Za czasów, gdy chodziłem do szkoły, „mańkut” był pojęciem pejoratywnym, zaś leworęczność była trochę wstydliwym, acz niegroźnym felerem. Dziś jest to cecha szeroko akceptowana, a jej hołdowanie jest oznaką silnego charakteru i nowoczesności.
Jerzy Duszyński, O tym trudno myśleć, ale jednak trzeba, „Gazeta Wyborcza”, 06.06.1997
Słowom takim jak lustracja czy dekomunizacja od początku nadano pejoratywny sens.
Kazimierz Orłoś, Co z naszą inteligencją?, „Gazeta Wyborcza”, 13.02.1996
Określenie sprzedać siebie straciło już swój pejoratywny wydźwięk i podejrzewam, że tobie też kojarzy się przede wszystkim z autoreklamą.
Ewa Pągowska, Sprzedam siebie od zaraz, „Cosmopolitan”, 1999
Odmiana słowa pejoratywny
| liczba pojedyncza | |
| M. | pejoratywny |
| D. | pejoratywnego |
| C. | pejoratywnemu |
| B. | pejoratywnego
pejoratywny |
| N. | pejoratywnym |
| Ms. | pejoratywnym |
| W. | pejoratywny |
| liczba mnoga | |
| M. | pejoratywni
pejoratywne |
| D. | pejoratywnych |
| C. | pejoratywnym |
| B. | pejoratywnych
pejoratywne |
| N. | pejoratywnymi |
| Ms. | pejoratywnych |
| W. | pejoratywni
pejoratywne |
