Pinezka czy pineska – która forma jest poprawna?

To tylko drobny przedmiot z płaską główką i krótką zaostrzoną nóżką, z którym każdy miał z pewnością chociaż raz w życiu do czynienia. Równie niepozorna jest różnica między powyższymi formami. Wybór właściwej może jednak sprawiać już nieco większe trudności. Jak to więc w końcu jest – piszemy pinezka czy pineska? Którą formę wybrać?

Pinezka lub pineska – co to jest?

Służy do mocowania, przypinania, wbijania. To rodzaj niewielkiego gwoździka czy też krótkiej szpilki o ostrzu, którego długość zwykle nie przekracza 6 mm. Jej charakterystyczną cechą jest płaska, szeroka główka wykonana z metalu lub tworzywa sztucznego.

Przedmiot ten sprawdzi się przy przypinaniu czegoś do niezbyt twardego podłoża, np. tektury, korka czy drewna. Zazwyczaj daje się wcisnąć bez potrzeby używania młotka. Jej wyciągniecie najczęściej również nie sprawia większego kłopotu.

Podobno wynaleziona została na początku XX wieku przez niemieckiego zegarmistrza Johanna Kirstena, który zresztą miał sprzedać swój pomysł Otto Lindstedowi. On zaś opatentował go i zbił na tym fortunę. Inne źródła podają, że ten mały gwoździk to dzieło Amerykanina Edwina Moore’a.

Mniejsza jednak o jego historię. Bardziej interesują nas przecież kwestie językowe.

Pinezka czy pineska – którą formę wybrać?

Nie będziemy więc nikogo dłużej trzymać w niepewności. Mamy przy tym do przekazania dobre wieści – obie podane formy są poprawne. Możemy zatem napisać zarówno PIINEZKA, jak i PINESKA.

Nie zawsze tak jednak było. Dopiero w 1992 roku Rada Języka Polskiego wprowadziła formę pineska ze względu na jej szerokie rozpowszechnienie. Do tamtego momentu jedyną poprawną formą była natomiast forma pinezka.

Warto przy tym wiedzieć, że wyraz pochodzi od francuskiego słowa punaise, które oznacza 'pluskwa'. Pierwotnie pod wpływem francuskiej wymowy przejęto pisownię przez -zka, ale słowo zawsze wymawiane było bezdźwięcznie. Stąd też późniejsza decyzja językoznawców o uznaniu drugiej formy za poprawną.

Pinezka czy pineska? Już wszystko jasne! Przykłady użycia

Większość z tych, co dołączyła w latach 80., jest przekonana, że także pod względami towarzysko-ludzkimi to były najszczęśliwsze lata: jedna wielka rodzina. Najwyżej trafiła się pinezka w bucie, na palcach jednej ręki można jednak policzyć te wypadki, kiedy pinezka trafiała się w czasie koncertu.

Martyna Bunda, Mazowsze się poleca, „Polityka” 2005

Ślad po kuli widać też na zdjęciu wklejonym w akta – rubinowa plamka wielkości pineski na białej skórze.

Cezary Łazarewicz, Wszystkie będą w sobie to nosić, „Gazeta Wyborcza” 19.02.1997