Przecinek przed by – czy powinien się tam znaleźć?
Choć reguły interpunkcyjne często wydają się zagmatwane, to wcale takie nie są! Wystarczy zapamiętać kilka zasad, by raz na zawsze uporać się z wątpliwościami, gdzie postawić przecinki. Poznajcie te zasady już teraz – dowiedzcie się, czy przed by należy postawić przecinek!
Przecinek przed by – kiedy postawić?
Przecinek przed by. Jaką funkcję w zdaniu pełni wyraz by?
W języku polskim by pełni funkcję partykuły lub spójnika, który w zdaniu złożonym wprowadza zdanie podrzędne wyrażające cel lub skutek treści zdania nadrzędnego. Warto w tym miejscu przypomnieć, że polska interpunkcja ma charakter składniowy, a zdania podrzędne z reguły wprowadzane są przez przecinek. Więcej o zdaniach złożonych przeczytasz tutaj: Zdania złożone, czyli… złożona sprawa!. Kiedy w takim razie powinniśmy postawić przecinek przed by?
Kiedy stawiamy przecinek przed by?
Należy pamiętać o zasadach językowych, które jasno mówią, żeby pamiętać o przecinku przed spójnikiem, który wprowadza zdanie podrzędne. Przykładem zdań podrzędnych wprowadzanych przez wyraz by są zdania, które:
- wyrażają cel lub skutek treści zdania nadrzędnego:
Powinieneś dużo ćwiczyć, by być w tym lepszy.
Codziennie sprzątam, by uniknąć bałaganu.
Regularnie ćwiczę, by poprawić swoją kondycję.
- są wtrąceniami zawierającymi komentarz do zdania nadrzędnego, często są to składniki połączeń wyrazowych takie jak: by nie rzec…, by nie powiedzieć…, które mają na celu złagodzenie użytego określenia:
Jest to nowy, by nie rzec dziewiczy, obszar działania.
Wydaje się małomównym, by nie powiedzieć burkliwym, młodym mężczyzną.
Przecinek przed by – kiedy go nie stawiamy?
Błędem byłoby postawienie przecinka przed by, gdy dołączone jest ono do osobowych form czasownika, spójników i zazwyczaj innych partykuł w celu utworzenia formy trybu warunkowego lub przypuszczającego. By w funkcji partykuły może również być zapisane osobno, gdy występuje z nieosobową formą czasownika lub innymi, niewymienionymi powyżej, częściami mowy. A oto przykłady:
Czyżbym miała rację?
Może by mi to odpowiadało?
Gdyby tylko udało mi się zobaczyć ją jeszcze raz.
By na początku zdania
Zdarzyć się może, że spójnik by wystąpiłby na początku zdania – wówczas przecinkiem oddzielamy całe zdanie składowe, na przykład:
By uniknąć katastrofy, gwałtownie zahamowałam.
By zdać egzamin, musiałem uczyć się przez całą noc.
Synonimy
Podobnie jak inne wyrazy spójnik by zastąpić można synonimicznymi spójnikami, którymi są:
- aby,
- ażeby,
- tak aby,
- żeby.
Wszystko zależy od kontekstu, dlatego zawsze warto przemyśleć użycie synonimów!
