Stąd czy z tąd? Czy wiesz, jak zapisać ten wyraz?
W internecie (i nie tylko!) można znaleźć naprawdę wiele wariantów zapisu tego zaimka: stąd, z tąd, ztąd, stąt itd., jednak poprawny jest wyłącznie pierwszy z nich: stąd. Aby dowiedzieć się, jaka to część mowy, co oznacza i dlaczego stąd jest tak problematyczne dla użytkowników polszczyzny pisanej, zapraszamy do dalszej lektury. A dla wytrwałych na końcu tekstu zamieściliśmy małą ciekawostkę!
Czym właściwie jest stąd?
Stąd to zaimek, który zgodnie z definicją słownikową ma trzy znaczenia. Może wyznaczać miejsce, w którym znajduje się osoba mówiąca lub z którego zaczyna działanie (Stąd widać przepiękną panoramę całego miasta; Wyjadę stąd o świcie, żeby na miejscu być przed obiadem), wskazywać źródło, przyczynę lub punkt wyjścia czegoś (Stąd wziął się mój strach przed pająkami), a także wprowadzać zdanie podrzędne (lub wypowiedzenie) określające następstwo wcześniejszego faktu (Ściągałeś na klasówce z matematyki, stąd twoja wizyta u dyrektora).
Dlaczego stąd sprawia tyle kłopotów?
Wątpliwości dotyczące zapisu biorą się prawdopodobnie stąd (!), że szukamy konsekwencji. W końcu gdy ktoś nas pyta, skąd jesteśmy, odpisujemy, że z Polski, z Krakowa, z Podlasia, dlaczego więc stąd?
Pisownia łączna i przez s ma swoje uzasadnienie historycznojęzykowe, nam pozostaje tylko zapamiętać, jak poprawnie zapisać ten zaimek. Aby to sobie ułatwić, warto poszukać podobnych przykładów: skąd, stamtąd, skądinąd.
To nie koniec
Przy omawianiu zaimka stąd warto wspomnieć o nieco skomplikowanych ortograficznie konstrukcjach ni stąd, ni zowąd oraz stąd i zowąd. Tajemnicze zowąd to zapomniany obecnie wyraz oznaczający kiedyś ‘z owej strony’, który dziś zachował się praktycznie tylko w analizowanych wyrażeniach. Ni stąd, ni zowąd to synonim takich wyrazów jak nieoczekiwanie, niespodziewanie, nagle, np. Ni stąd, ni zowąd rzucił pracę w korporacji i wyjechał w Bieszczady. Z kolei stąd i owąd można zdefiniować jako ‘zewsząd’, ‘ze wszystkich stron’, np. Stąd i zowąd słyszał tylko szum, z którego nic nie rozumiał.
