Błędy leksykalne, czyli jakie? Sprawdź, czy je popełniasz!
O tym, że popełniamy wiele błędów, nie trzeba nikomu przypominać. Widoczne jest to zarówno na portalach społecznościowych, jak i w popularnej prasie czy reklamach telewizyjnych. Dziś zajmiemy się tym rodzajem błędów, które są najmniej piętnowane – błędami leksykalnymi.
Czym jest błąd leksykalny?
Błąd leksykalny to rodzaj błędów językowych, które dotyczą niewłaściwego doboru słów lub ich użycia w błędnym znaczeniu. Często są powodem braku spójności i zaburzeń w odbiorze oraz zrozumieniu wypowiedzi. Przez wielu błędy leksykalne są uważane za formę niedbałości językowej i obojętność na dziedzictwo językowe.
Błędy leksykalne i ich rodzaje
Wyróżniamy aż cztery rodzaje błędów leksykalnych:
- Przekształcanie związków frazeologicznych – wynika to z błędnego zapamiętania lub upowszechnionej w społeczeństwie formuły związku frazeologicznego. Przykładami takiego błędu są:
Nie przyszedł Mahomet do człowieka, to człowiek do Mahometa.
Wejść w czyjeś nogi.
Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubańczykom.
Więcej na temat błędów w związkach frazeologicznych pisaliśmy tu: Nie odwracaj kota do góry nogami! Kontaminacje frazeologiczne i inne innowacje.
- Błędy fonetyczne – wśród tych błędów znajduje się lubiane przez wielu polonistów błędne użycie słów bynajmniej i przynajmniej. O tym również pisaliśmy w tekście na temat manier językowych: 15 najbardziej irytujących manier językowych Polaków
Jednakże obok tego przykładu mogą znaleźć się również inne wyrazy, które poprzez podobieństwo do siebie są mylone, np. felerny-feralny, efektowny-efektywny czy nóż-nuż.
- Błędne rozumienie słów i ich niepoprawne użycie – w tym przypadku chcemy złożyć ukłon wszystkim, których przyprawia to o dreszcze. Oto przykłady tego rodzaju błędów leksykalnych:
- Oddam Ci to za przysłowiowy uśmiech – nie można mówić, że coś jest „przysłowiowe”, jeżeli nie ma to odbicia w rzeczywistości;
- tudzież używane zamiast albo, lub;
- atencja – jako uwaga, a nie szacunek do kogoś lub czegoś.
- Nadmierne słowotwórstwo – polega na tworzeniu nowych słów, które nie funkcjonują na co dzień w naszym języku. Dobrym przykładem jest tu nasz artykuł na temat tworzenia żeńskich form zawodów, takich jak psycholożka, doktorka, stomatolożka: Psycholożka, doktorka, architektka – żeńskie nazwy zawodów. Jeżeli jeszcze nie czytaliście tego artykułu, koniecznie się z nim zapoznajcie!
Błędy leksykalne to chyba najbardziej doskwierające nam nieprawidłowości językowe. Kogo nie irytuje, gdy słyszy: pieniądzorki albo przysłowiowy, tam gdzie nie powinien? Na szczęście jednak z tych, które dotyczą związków frazeologicznych, często potrafimy się śmiać. Przykładem może być postać Violetty Kubasińskiej z serialu „BrzydUla”. Któż nie lubił jej błędów leksykalnych, niech pierwszy rzuci kamieniem!
Które błędy leksykalne najczęściej popełniają Wasi znajomi? Jakie zabawne zniekształcania związków frazeologicznych słyszeliście?
?
