Co to jest autopsja? Znaczenie i przykłady

Autopsja to słowo niebanalne, mające kilka znaczeń. Czy wiecie, w jakich sytuacjach je stosować i – przede wszystkim – jak nie popełniać dość powszechnego błędu związanego z użyciem tego wyrazu?

Na początek nieco historii sztuki, czyli Lekcja anatomii doktora Tulpa

Jest to obraz holenderskiego malarza złotego wieku, jednego z najważniejszych w dziejach całego świata – Rembrandta. Namalował go w 1632 roku (miał wtedy 26 lat i było to jego pierwsze duże zlecenie) jako upamiętnienie jednej z publicznych sekcji zwłok, niezwykle licznych i popularnych w XVII wieku. Poddawane im były najczęściej ciała przestępców i tak oto na obrazie artysty widnieją: ciało złodzieja (tak, nawet za kradzież można było zostać skazanym na śmierć), żądni wrażeń widzowie (najczęściej byli to zamożni mieszczanie chcący zaspokoić swoją ciekawość) oraz doktor Tulp, który tłumaczy zgromadzonym szczegóły anatomiczne ręki.

Rembrandtowi wielokrotnie zarzucano potem brak realizmu i sfałszowanie rzeczywistości, ponieważ sekcję zwłok rozpoczynano od brzucha, a nie od kończyn (które badane były po brzuchu, klatce piersiowej i głowie). Czy chciał uzyskać on w ten sposób mniej dramatyczny efekt? Tego prawdopodobnie nigdy się nie dowiemy, ale dzieło niewątpliwie potwierdza kunszt Rembrandta i pokazuje jego charakterystyczną, niezwykłą wręcz umiejętność operowania światłocieniem.

Ktoś może zapytać: „No dobrze, ale jaki to ma związek z tematem?”. Spieszymy z odpowiedzią.

Znaczenie słowa autopsja

Definicje słowa autopsja są następujące:

1. Własne doświadczenia i obserwacje.
2. Sekcja zwłok, na podstawie której ustalane są przyczyny zgonu.

Przykład z życia:

Gdy ktoś mówi, że zna coś z autopsji, to znaczy, że miał podobne doświadczenia.

Wyrazy bliskoznaczne i synonimy słowa autopsja

Pomocne w zapamiętaniu tego, co znaczy słowo autopsja, będą na pewno synonimy i wyrazy bliskoznaczne:

w znaczeniu 1.

w znaczeniu 2.

Przykłady użycia słowa autopsja w literaturze

Teodora Szackiego zawsze zastanawiała liczba trupów poupychanych w Zakładzie Medycyny Sądowej na Oczki. Poza Telakiem na pozostałych stołach sekcyjnych leżały jeszcze trzy ciała, cztery inne czekały pod oknem na szpitalnych noszach. W powietrzu unosił się zapach tatara doprawionego lekkim odorem fekaliów i wymiocin – efekt oględzin jelit i żołądka.  „Zimni chirurdzy”, którzy mieli zająć się Telakiem, byli dość młodzi, starszy miał koło czterdziestki, młodszy wyglądał, jakby dopiero co skończył studia. Szacki stanął pod ścianą. Nigdy nie fascynowała go autopsja, choć wiedział, że dobry anatomopatolog potrafi ze zwłok wyczytać więcej niż całe Laboratorium Kryminalistyczne (z którego tak dumna była Komenda Stołeczna Policji) ze śladów zabezpieczonych na miejscu zdarzenia.

Zygmunt Miłoszewski, Uwikłanie, 2007

Szef policji kryminalnej, radca kryminalny Heinrich Mühlhaus, uwierzył Mockowi i podjął decyzję o ponownym śledztwie w sprawie Hader i Menzel. Pierwszą decyzją Mühlhausa była ekshumacja zwłok zamordowanych kobiet. Po rozkopaniu grobu jednej z ofiar okazało się, że obok trumny znajdują się w nim również inne zwłoki, które później zidentyfikowano jako ciało Hermana Utermöhla. Autopsja wykazała, iż Utermöhl otruł się cyjankali. Radca Mühlhaus podejrzewa, że Utermöhl, człowiek niezrównoważony psychicznie i morfinista, popełnił samobójstwo po zamordowaniu obu kobiet.

Marek Krajewski, Dżuma w Breslau, 2007

Przykłady użycia słowa autopsja w prasie

Reprezentacja Irlandii wycofała się z mistrzostw świata rugbistów do lat 19 odbywających się w Durbanie z powodu tragicznej śmierci jednego z jej reprezentantów, Johna McCalla. 18- letni zawodnik zmarł w sobotę w szpitalu, prawdopodobnie w wyniku poważnego urazu części szyjnej kręgosłupa, odniesionego podczas meczu z Nową Zelandią. Szczegółowe przyczyny śmierci ustali autopsja. Jej wyniki będą znane prawdopodobnie we wtorek po południu.
Mimo tego tragicznego zdarzenia Międzynarodowa Federacja Rugby zdecydowała się wczoraj kontynuować mistrzostwa.

Irlandia wycofała drużynę, „Express Ilustrowany”, 2004

Awaria techniczna, będąca wynikiem dekompresji, była najprawdopodobniej przyczyną katastrofy cypryjskiego samolotu pasażerskiego boeing 737-300. Rozbił się on w niedzielę koło Aten po utracie łączności z wieżą kontrolną. Zginęło 121 osób. Wczoraj przedstawiciele greckiego Ministerstwa Obrony ujawnili, że – jak wykazała autopsja – większość ciał „była zamarznięta na kość”. Potwierdzałoby to tezę o problemach z klimatyzacją i hermetycznością kabiny. Prawdopodobnie, gdy samolot spadł, wszyscy obecni na pokładzie już nie żyli.

(Leś), Kuzynie żegnaj, zamarzamy, „Dziennik Bałtycki”, 2005

Odmiana słowa autopsja

Słowo to występuje głównie w liczbie pojedynczej.

Etymologia słowa autopsja

Słowo autopsja pochodzi z greki, a powstało z połączeń autos = ‘sam’ + ‘opsis’ = ‘oglądanie, widzenie’, dając autopsía = ‘zobaczenie na własne oczy, stwierdzenie naoczne’.

Popularne połączenia słowa autopsja

w znaczeniu 1.

w znaczeniu 2.

Własna autopsja? A cóż to takiego?

Autopsja to niezwykłe słowo, jednak przestrzegamy Was przed nielogicznym jego użyciem. Niekiedy słyszy się, że ktoś zna coś z „własnej autopsji”. Uczulamy, że wyraz autopsja wskazuje już, że to nas dotyczy, a więc wyraz „własny” należy w tym przypadku pominąć. „Cudza autopsja” ma sens chyba tylko wtedy, gdy mówimy o cudzej sekcji zwłok, aczkolwiek nikt by takiego połączenia raczej nie użył.

Być może źródłem pomyłki są „własne doświadczenia” czy „własne obserwacje” (wynika to z tego, że doświadczenia i obserwacje dotyczą ogółu i należy sprecyzować, czy chodzi o nasze, czy o czyjeś), jednak w przypadku omawianego słowa należy powiedzieć, że znamy lub wiemy coś z autopsji. Tak jak malarz maluje autoportret, a pisarz pisze autobiografię, również tutaj wyrazy „własny/własna” czy też „swój/swoja” są niepotrzebne.

?