Kozioł ofiarny – co to znaczy? Wyjaśnienie, pochodzenie, przykłady
Prawdopodobnie część z Was słyszała wyrażenie kozioł ofiarny. Czy wiecie, co dokładnie oznacza i skąd się wziął ten frazeologizm? Lektura poniższego artykułu wyjaśni wam kwestię znaczenia i pochodzenia tego wyrażenia.
Kozioł ofiarny – pochodzenie wyrażenia
Kozioł ofiarny to wyrażenie, które ma swoje źródło w tradycji judaistycznej, opartej na zapisie w Księdze Kałpańskiej. W święto Jom Kippur kapłan w świątyni jerozolimskiej kładł rękę na głowie specjalnie wybranego kozła, na którego przenosił winy całego ludu poprzez wypowiedzenie ich. Następnie wyznaczony człowiek zabierał kozła na pustynię i tam pozostawiał go lub spychał z urwiska w przepaść.
Aaron położy obie ręce na głowę żywego kozła, wyzna nad nim wszystkie winy Izraelitów, wszystkie ich przestępstwa dotyczące wszelkich ich grzechów, włoży je na głowę kozła i każe człowiekowi do tego przeznaczonemu wypędzić go na pustynię. W ten sposób kozioł zabierze z sobą wszystkie ich winy do ziemi bezpłodnej. Ów człowiek wypędzi kozła na pustynię.
Księga Kapłańska, rozdział 16, wersety 21-22
Kozioł ofiarny – znaczenie wyrażenia
Kozłem ofiarnym nazywa się osobę, którą oskarża się o jakieś czyny, których niekoniecznie się dopuściła i obarcza za nie winą.
Kozłem ofiarnym może być zarówno pojedyncza osoba, jak i cała grupa ludzi. Co powoduje, że wybór na kozła ofiarnego pada na konkretną osobę lub grupę? Przede wszystkim to, że dana jednostka lub społeczność czymś się wyróżnia spośród innych. Może to być inne pochodzenie, ubóstwo, kolor skóry, choroba, wyznawana religia.
Przykłady użycia wyrażenia kozioł ofiarny
Przykłady użycia w literaturze
Hrabia znalazł się w nad wyraz przykrym położeniu kozła ofiarnego.
Gdy już raz palec boży wskazał na niego jako na ofiarę, wszyscy gotowali się, by krzyknąć: „Na niego!”.
Ale hrabia de Morcerf jeszcze o niczym nie wiedział. Nie otrzymywał dziennika, w którym ukazała się ta hańbiąca wiadomość, spędził więc ranek na pisaniu listów i ujeżdżaniu konia.
Aleksander Dumas (ojciec), Hrabia Monte Christo
Zgromadzenie podobne musiało przedstawiać i rzeczywiście przedstawiało na małą skalę wszystkie składowe części społeczeństwa. W gronie osiemnastu stołowników znalazło się to, co się znajduje i w szkole, i w świecie, znalazła się owa istota wzgardzona, ów kozioł ofiarny, służący wszystkim za cel do żartów. Na początku drugiego roku osobistość ta stała się dla Eugeniusza de Rastignac najwybitniejszą ze wszystkich, pomiędzy którymi skazany był przeżyć jeszcze dwa lata.
Honoré de Balzac, Ojciec Goriot
