„Mały Książę”. Streszczenie lektury
Niepozorna książeczka o drobnym jasnowłosym chłopcu z obcej planety i jego róży. Z lektury każdy zapamiętuje chociaż to jedno zdanie: „Najważniejsze jest dla oczu niewidoczne”. Ale o czym jeszcze jest Mały Książę? Czy jego sens zamyka się w przywołanej sentencji? Co próbuje przekazać nam Antoine de Saint-Exupéry historią o spotkaniu z małym przybyszem z małej planety? Spróbujmy znów wylądować na Saharze, jeszcze raz prześledzić rozgrywające się tam wydarzenia i ponownie odkryć ukryte w pustynnym piasku sensy.
Mały Książę – streszczenie lektury, charakterystyka postaci, problematyka, cytaty
Tytuł: Mały Książę
Autor: Antoine de Saint-Exupéry
Data powstania: 1943
Mały Książę – w świecie dziecięcej wyobraźni
Co wyjątkowego może być w historii o małym przybyszu z maleńkiej planety? Historii, w której – tak naprawdę – niewiele się dzieje?
Zapewne to, że świat Małego Księcia lokuje się gdzieś na granicy realności i baśni, gdzie obok namacalnego konkretu znajdujemy tajemniczość i niezwykłość, a przy okazji wartości uniwersalne, dziecięcą wrażliwość i fantazję, bogactwo refleksji, nasycenie poezją i cały zestaw aforyzmów, które weszły do powszechnego użytku.
Książka, adresowana pierwotnie do dzieci, szybko zdobyła serca dorosłych czytelników na całym świecie. Ale to właśnie dziecięca wrażliwość jest tu najważniejsza, a jeszcze bardziej istotne wydaje się jej przetrwanie w świecie poważnych i dojrzałych ludzi.
Bez niej bowiem historia o róży, baranku zamkniętym w skrzyni, baobabach, wężach i lisie, który zamiast skradać się podstępnie, daje wykład o przyjaźni
i pragnie, by go oswoić, może okazać się czystym absurdem.
Kto to napisał?
Antoine de Saint-Exupéry (1900–1944)
Pilot, pisarz, człowiek o szerokich horyzontach i rozległych zainteresowaniach, w którego biografii od dzieciństwa przeplatają się skłonności literackie i techniczne. Tworzył w materii i słowie, odwołując się do swojego życia i wartości uniwersalnych oraz spraw ostatecznych.
W wieku 44 lat przepadł bez śladu. Oczywiście w powietrzu. Pozostawił po sobie dorobek skromny, ale znaczący.
Mały Książę w pigułce
Kto: Mały Książę
Kogo spotyka: pilota
Gdzie: pustynia Sahara na planecie Ziemia
Jak długo: osiem dni
Kto opowiada: pilot
O czym: o przyjaźni, miłości i bliskości, zaufaniu, odpowiedzialności za drugą osobę, samotności, szczęściu, cierpieniu, marzeniach i dziecięcej fantazji
Streszczenie lektury Mały Książę
Plan I: Relacja pilota
Od ich spotkania minęło już sześć lat – z tej właśnie perspektywy pilot (bezimienny w tekście) odtwarza wydarzenia na pustyni.
Jaką ma motywację, by opowiadać o Małym Księciu?
Próbuję opisać go po to, aby nie zapomnieć.
Plan II: Na pustyni
Nieprzebyty piaskowy krajobraz pod słońcem Sahary, gdzie wody jest jak na lekarstwo. Nasz pilot ma pecha – jego samolot ulega awarii, okoliczności nie pozostawiają mu wyboru, konieczne więc jest przymusowe lądowanie. Naprawa sprzętu leży przy tym w jego własnych rękach – jest sam jak palec na rozległej i piaszczystej przestrzeni.
Prawie sam.
Nazajutrz okazuje się bowiem, że jego pustynna samotność nie jest całkowita – budzi go nieznany głosik, to Mały Książę zwraca się z niecodzienną i bezpośrednią prośbą: Proszę cię, narysuj mi baranka.
To moment, od którego bohaterowie zaczynają spędzać czas razem. Ich kolejne rozmowy, tworzące się więzi, wspólna wędrówka do studni, naprawa samolotu, aż wreszcie decyzja Małego Księcia o powrocie na swoją planetę, którą podejmuje w pierwszą rocznicę jej opuszczenia – wszystko trwa osiem długich dni.
O tym zaś, jak Mały Książę znalazł się na pustyni, dowiadujemy się z jego własnej relacji.
Plan III: Wędrówki Małego Księcia
Mały Książę, znużony opieką nad despotyczną i wymagającą różą, postanawia opuścić swoją planetę (asteroidę B 612), na której zajmował się głównie czyszczeniem wulkanów, usuwaniem baobabów oraz oglądaniem zachodów słońca (nawet czterdzieści trzy razy dziennie).
Jego podróż w poszukiwaniu przyjaciół obejmuje siedem planet, które zamieszkują kolejne postacie:
– Król o wielkiej potrzebie rządzenia i panowania mimo braku poddanych,
– Próżny (Pyszałek) nieustannie oczekujący pochwał,
– Pijak (Opoj), który popadł w nałóg, żeby móc o swoim nałogu zapomnieć,
– Bankier zajęty liczeniem gwiazd, człowiek niezwykle poważny,
– Latarnik, który zgodnie ze swoim zawodowym powołaniem zapala i gasi latarnię (co chwilę),
– Starszy Pan (geograf) skrupulatnie notujący odkrycia geograficzne, nie ma czasu na łazikowanie.
Ten ostatni daje Małemu Księciu jednak dobrą radę – warto zwiedzić Ziemię, ma dobrą sławę.
Tam zaś przybysz z B 612 poznaje pilota, lisa i żmiję, odwiedza również ogród pełen róż.
Mały Książę – charakterystyka
- Jasnowłosy chłopczyk o drobnej posturze,
- mieszkaniec asteroidy B 612,
- szlachetny, wrażliwy, o wielkim sercu,
- szczery, spontaniczny, bezpośredni, ciekawy świata,
- cierpliwy opiekun róży,
- czyściciel wulkanów (dwóch czynnych i jednego wygasłego),
- pogromca baobabów,
- wielki marzyciel i entuzjasta zachodów słońca,
- nie rozumie świata dorosłych,
- ma autentyczną zdolność przeżywania i wielką fantazję.
Mały Książę – charakterystyka. Źródło: commons.wikimedia.org
Przyjaźń pilota i Małego Księcia
Ich przyjaźń zaczyna się niepozornie. Nie bez przyczyny też początek książki to – wydawać by się mogło – zbędna opowieść o rysunkach, które pilot wykonał w wieku lat sześciu. Zresztą do momentu przymusowego lądowania na pustyni inne szkice nie miały szans powstać, bo rozwój jego zdolności artystycznych brutalnie udaremniono (to oczywiście sprawka dorosłych). Rysunek węża boa, który pożarł słonia, jest niezmiennie interpretowany (tu znów na scenę wchodzą dorośli) jako kapelusz. Aby to pojąć, trzeba jednak owo dzieło nie tylko zobaczyć, ale również właściwie zrozumieć.
Rysowanie i ograniczone zdolności plastyczne pilota są właśnie początkiem tej niezwykłej przyjaźni. Pilot znajduje wreszcie zrozumienie, Mały Książę słuchacza, a jeden i drugi – przyjaciela.
Poza tym obaj spadli z nieba, a to już łączy.
Problematyka utworu Mały Książę
Dla całego świata możesz być nikim, dla kogoś możesz być całym światem
Lis to prawdziwy wykładowca psychologii i duchowości, a jego rozmowa z Małym Księciem daje dogłębny wgląd w istotę przyjaźni.
Stopniowe oswajanie (tworzenie więzów) oznacza cierpliwe budowanie bliskości i zaufania. A z tego miejsca już prosta droga do tego, by być dla siebie nawzajem kimś wyjątkowym (tak jak róża dla Małego Księcia, choć pozornie takich samych róż są miliony) i potrzebować się nawzajem. Bo przecież najważniejsze jest dla oczu niewidoczne. Wyjście? Patrzeć sercem.
Bliskość zakłada jednak również branie odpowiedzialności za drugą osobę i niesie ze sobą ryzyko cierpienia.
Wszystkie drogi prowadzą do ludzi
Roczna wędrówka Małego Księcia jest nie tylko międzyplanetarną podróżą i prezentacją galerii osobliwości. To w gruncie rzeczy proces dojrzewania, metamorfoza psychiczna, duchowa przemiana – dorastanie do przyjaźni i miłości, odpowiedzialności za drugą osobę. Decyzja o powrocie na swoją planetę jest w tym kontekście decyzją niezwykle dojrzałą.
Wszyscy dorośli byli kiedyś dziećmi
Dość przypomnieć sobie zdziwienie Małego Księcia podczas wizyt na kolejnych planetach (dorośli są dziwni, śmieszni – powtarza to z uporem maniaka).
Bo nie są to jedynie niecodzienne spotkania, to konfrontacja świata dziecięcej wrażliwości ze światem dorosłych, który jest tutaj ukazany jako przesiąknięty skrajnie pragmatycznym podejściem do życia (kult posiadania i panowania, nałogi, egoizm, próżność – postacie zamieszkujące kolejne planety to jednocześnie symbole pewnych stylów życia, wyraźnie zresztą potępionych) i oczywiście zupełnie niezrozumiały dla naszego małego bohatera.
W konfrontacji obu światów niezwykle istotna jest żywa i bliska przyjaźń Małego Księcia z pilotem. Warunkiem jej nawiązania była zaś dziecięca wrażliwość rozbitka i jego sposób odbierania rzeczywistości.
Mały Książę – cechy formalne
- Narracja pierwszoosobowa (perspektywa uczestnika, osoby przeżywającej i doświadczającej),
- zwroty do czytelnika,
- elementy baśni, przypowieści, alegorii, powiastki filozoficznej,
- uproszczona fabuła,
- symboliczne postacie,
- czas narracji a czas opowiadania (relacja pilota, wydarzenia na pustyni, opowiadanie Małego Księcia).
Ważne cytaty z Małego Księcia
- Dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu.
- Lecz oczy są ślepe. Szukać należy sercem.
- Wśród ludzi jest się także samotnym.
- Idąc prosto przed siebie, nie można zajść daleko.
- A drogi prowadzą zawsze do ludzi.
- Poznaje się tylko to, co się oswoi.
- Decyzja oswojenia niesie w sobie ryzyko łez.
- Wszyscy dorośli byli kiedyś dziećmi. Tyle że nieliczni spośród nich jeszcze to pamiętają.
- Ludzie mają zbyt mało czasu, aby cokolwiek poznać. Kupują w sklepach rzeczy gotowe. A ponieważ nie ma magazynów z przyjaciółmi, więc ludzie nie mają przyjaciół.
- Mowa jest źródłem nieporozumień.
Mały Książę – nawiązania
Film:
- Mały Książę (tytuł oryginalny: Le Petit Prince) , reż. Mark Osborne, rok produkcji: 2015
Literatura:
- Mały Książę odnaleziony, Jean-Pierre Davidts
- Powrót Młodego Księcia, Alejandro Guillermo Roemmers
?
