Nieprawda czy nie prawda? Która forma jest poprawna?
Nieprawda czy nie prawda? Która forma jest poprawna i jak ją zapamiętać? W tym artykule odpowiemy na te pytania, podając liczne przykłady, które pozwolą utrwalić właściwy zapis. Niestety jeden z nich należy do częstych błędów, które można spotkać chociażby w internecie. Warto sprawdzić, jak odpowiedzieliśmy na postawione pytania.
Nieprawda czy nie prawda? Która forma jest poprawna?
Na pytanie, która forma jest poprawna: nieprawda czy nie prawda, odpowiedź brzmi: to zależy.
Nieprawda czy nie prawda? Zapis łączny czy rozdzielny?
Należy od razu zaznaczyć, że najczęściej będziemy mieli do czynienia z taką sytuacją, w której partykuła nie w połączeniu z rzeczownikiem prawda będą zapisywane łącznie (nieprawda). Zasada ogólna mówi bowiem o tym, że przeczenie nie + rzeczownik zapisuje się razem.
Zapis łączny najłatwiej jest zapamiętać poprzez wskazanie wyrazów bliskoznacznych dla tego słowa: kłamstwo, fałsz, brednia. Wszystkie te wyrazy zapisane są razem, tak jak nieprawda.
A kiedy napiszemy nie prawda?
Jeśli natomiast mamy do czynienia z sytuacją, gdy partykuła nie wprowadza wyraźne przeciwstawienie, z zaakcentowaniem wyrazu prawda, wówczas zapis będzie rozłączny (nie prawda), np.:
To nie prawda, lecz kłamstwo.
Widzimy, że jest to brednia, a nie (żadna) prawda.
Nieprawda czy nie prawda? Przykłady użycia pisowni łącznej i rozłącznej w literaturze
Przykłady z pisownią łączną nieprawda:
Ktoś go odwiedził i on podobno mówił, że odchodzi ze względu na zły stan zdrowia. Ale to przecież nieprawda!
Stanisław Kowalewski, Czarne okna, 1961
Ale to nieprawda. Wiecie, czym jest nienawiść i potraficie nienawidzić, tylko okazujecie to trochę inaczej, mądrzej i mniej gwałtownie.
Andrzej Sapkowski, Saga o wiedźminie: Miecz przeznaczenia, 1992
Przykłady z pisownią rozłączną nie prawda:
– A to – wrzasnęła – co jest? Nie prawda? Niech zaprzeczy, że nie wiedźmin i że nie Geralt! Będzie mi tu gadał, żem niewiarygodna!
Andrzej Sapkowski, Saga o wiedźminie: Wieża Jaskółki, 1997
Nie obywatelska odpowiedzialność, lecz posłuszeństwo i karność. Nie współistnienie, lecz dominacja. Nie prawda, lecz mit.
Krystyna Kurczab-Redlich, Głową o mur Kremla, 2007
To nie Ewangelia jest zła. To nie prawda o Bogu jest fałszywa. To nie przykazanie miłości Boga i człowieka jest błędne. A że ludzie odwracają się od Jezusa, to wina nas chrześcijan.
ks. Mieczysław Maliński, Zamyślenia, 1998
Podobne wątpliwości językowe:
?
