Popatrzeć czy popatrzyć – która forma jest poprawna?
Brzmienie powyższych słów jest bardzo podobne, a jednak różnica między nimi rzuca się w oczy i… uszy. Czy te niepozorne litery, które różnią przytoczone czasowniki, mają przy tym większe znaczenie? Jak mówimy – popatrzeć czy popatrzyć? Którą formę wybrać?
Popatrzeć czy popatrzyć? Poprawna forma
Popatrzeć czy popatrzyć – która forma jest poprawna?
Jak mówimy: popatrzeć czy popatrzyć? Mamy dobrą wiadomość dla osób, które wymiennie używają powyższych form – obydwie są poprawne.
To jeden z przypadków, kiedy bezokolicznik ma dwie równoznaczne formy. Do tej grupy należą również takie czasowniki, jak:
świerzbić/świerzbieć,
biec/biegnąć,
przysiąc/przysięgnąć.
Popatrzeć i popatrzyć – odmiana
Odmiana wyrazu popatrzeć
liczba pojedyncza
1. os. popatrzałem/ popatrzałam
2. os. popatrzałeś / popatrzałaś
3. os. popatrzał / popatrzała / popatrzało
liczba mnoga
1. os. popatrzeliśmy / popatrzałyśmy
2. os. popatrzeliście / popatrzałyście
3. os. popatrzeli / popatrzały
Odmiana wyrazu popatrzyć
liczba pojedyncza
1. os. popatrzyłem / popatrzyłam
2. os. popatrzyłeś / popatrzyłaś
3. os. popatrzył / popatrzyła / popatrzyło
liczba mnoga
1. os. popatrzyliśmy / popatrzyłyśmy
2. os. popatrzyliście / popatrzyłyście
3. os. popatrzyli / popatrzyły
Popatrzeć czy popatrzyć?
Pozostaje więc pytanie, czy istnieje różnica pomiędzy przytoczonymi formami. A może któraś z nich jest w jakiś sposób lepsza albo zalecana (?).
Nietrudno dostrzec, że w przypadku bezokolicznika formą występującą częściej jest popatrzeć. Natomiast jeśli chodzi o formy osobowe, to zwykle za podstawę obieramy formę popatrzyć.
Nie zmienia to jednak faktu, że obydwie są w pełni poprawne.
Czasowniki pochodne
Warto przy okazji wspomnieć, że nieco inaczej sprawa ma się z czasownikami pochodnymi od czasownika patrzeć.
W pozostałych przypadkach poprawna postać bezokolicznika jest jedna – powiemy więc:
dopatrzyć się (a nie: dopatrzeć się),
opatrzyć się (a nie: opatrzeć się),
przypatrzyć się (a nie: przypatrzeć się),
wypatrzyć (a nie: wypatrzeć),
zapatrzyć się (a nie: zapatrzeć się),
upatrzyć (a nie: upatrzeć).
Popatrzeć czy popatrzyć? Już wszystko jasne! Przykłady użycia
Dziwne, że pozaczasowy Bóg przejawia się w czasie i jego przemianach. Jeżeli nie wie się, „gdzie” jest Bóg – a ludzie czasem zadają takie pytania – trzeba popatrzeć na to wszystko, co zmienia się i porusza, co nie mieści się w formie, co faluje i niknie.
Olga Tokarczuk, Prawiek i inne czasy
Siadajcie — rzekł Tomko — mnie pozwólcie zdaleka być… choć popatrzeć.
Józef Ignacy Kraszewski, Chata za wsią
— Zali można gdzie z pobliża obóz widzieć?
— Można z onego wyniesienia, które krzami pokryte. Obóz hen tam leży w dole rzeki. Chce wasza miłość popatrzyć?
Henryk Sienkiewicz, Potop
