Przekleństwa i wulgaryzmy mało znane. Subiektywny ranking
Przekleństwa i wulgaryzmy to swego rodzaju margines naszego języka. Są to wyrazy zakazane, których używanie w niektórych kręgach jest dość kontrowersyjne. Jednak z drugiej strony – nie oszukujmy się – większość z nas przeklina. Zatem skoro już to robimy, miejmy świadomość bogactwa tej grupy wyrazów. Przecież szeroki zasób słownictwa dobrze o nas świadczy.
Przekleństwa – jak to z nimi jest?
Przekleństwa są bardzo specyficzną grupą wyrazów. O ile nie jesteśmy w stanie zapamiętać poprawnej odmiany niektórych wyrazów lub znaczenia pewnych trudniejszych słów, o tyle słowa niejako zakazane łatwo wpadają nam do głowy i nie sposób je stamtąd wyrzucić. Zapewne dlatego trochę trudno było stworzyć listę mało znanych przekleństw. Pomocny okazał się Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów1. Ta lista zapewne nie będzie zaskakująca, jednak ma ona na celu odkurzenie przekleństw nieco zapomnianych i rzadko używanych, które dziś nie budzą naszego oburzenia, a raczej śmiech.
Nie spodziewajcie się więc na poniższej liście słów kurwa, chuj i skurwysyn, które są topowymi polskimi przekleństwami. Po więcej informacji o tych wyrazach odsyłam do tekstu: Wulgaryzmy staropolskie, czyli od jak dawna lubujemy się w przeklinaniu.
Przejdźmy jednak do tego, na co wszyscy czekamy, czyli…
Przekleństwa i wulgaryzmy mało znane – lista
1 Bajzelmama
To synonim bardziej znanego określenia burdelmama, które jest dosyć znane. Gdybyśmy chcieli opisać, czym trudniła się taka osoba, można by ją nazwać opiekunką oraz pracodawczynią kobiet lekkich obyczajów.
2 Bladź
To określenie kobiet, które nie mają oporów przed częstym współżyciem z różnymi, często nieznajomymi, partnerami.
3 Bździna
Ten wyraz, tak uroczy w wymowie, oznacza coś znacznie mniej uroczego. Bździć znaczy ‘puszczać bąki’, natomiast bździna to… rzeczony ‘bąk’. Bździna jest wyrazem spokrewnionym z bzdurą. W niektórych gwarach do dziś bździną lub bździnką nazywa się coś nieważnego, mało istotnego. Warto zauważyć, że podobnie sprawa ma się z pierdołą – wyraz określający coś błahego, drobnostkę, łatwo można skojarzyć z pierdzeniem.
4 Chędożyć
Dziś ten wyraz jest kojarzony głównie z jego niepierwotnym znaczeniem. Jeszcze dwa wieki temu chędożyć oznaczało ‘porządkować’ i ‘upiększać’, czyli po prostu sprzątać. Jak zatem ewoluował do znaczenia ‘uprawiać seks’ (o mężczyznach)?
5 Diasek
Ten wyraz może trochę dziwnie brzmi w mianowniku. Został on bowiem rozpowszechniony w przekleństwie do diaska!, w którym występuje w dopełniaczu. Czym jest zaś ów diasek? To po prostu diabeł. Dziś częściej mówimy ‘do diabła!’, a diaska możemy spotkać głównie w literaturze.
6 Dunder
Ten wyraz kojarzy nam się głównie z życzeniem komuś świśnięcia przez rzeczony dunder. Dunder to ‘piorun’, więc nieco bardziej znane „niech cię szlag trafi” znaczy mniej więcej tyle, co „niech cię dunder świśnie”. Choć to drugie brzmi dla nas znacznie zabawniej.
7 Kaduk
Przekleństwo u kaduka albo do kaduka możemy dziś spotkać chyba jedynie w literaturze. Natomiast znacznie bardziej znana jest nam współczesna forma, cytowana już – ‘do diabła!’, kaduk to kolejne – po diasku – staropolskie określenie diabła.
8 Kartacz
Większość osób skojarzy to określenie z nazwą tradycyjnego dania ze wschodu Polski. Jednak niegdyś mawiano „do stu tysięcy kartaczy” i nie chodziło tu bynajmniej o kluski z mięsem, które są przysmakiem na Podlasiu. Kartacze to pociski artyleryjskie artyleryjskie i od nich wzięło się – na początku zapewne popularne głównie wśród żołnierzy – przekleństwo.
9 Psiajucha
Jucha znaczy ‘krew’, czyli psiajucha znaczy tyle co ‘psiakrew’ – przekleństwo współcześnie bardziej popularne, choć i tak odchodzące do lamusa. Warto zwrócić uwagę na całą gamę przekleństw związanych z psem: psubrat, pies ci mordę lizał, wieszać na kimś psy, psiakość, psiamać i oczywiście sukinsyn – te wszystkie przekleństwa, mające zrównywać osobę obrażaną z psem, były niegdyś ogromną obelgą.
10 Rozkulbaczyć
Znaczy tyle co rozdziewiczyć kobietę. Kulbaka to typ siodła do jazdy konnej. Wcześniej mówiło się zdjąć kulbakę, czyli ‘rozkulbaczyć, rozsiodłać konia’.
11 Sakramencki / sakramencko
Ten wulgaryzm ma dwa znaczenia. Po pierwsze to określenie czegoś bardzo intensywnego, np. ‘sakramencki ból’. Drugie znaczenie to przekleństwo wobec kogoś, czyli nazwanie go sakramenckim – ‘paskudnym’, ‘okropnym’, ‘złym’ człowiekiem.
12 Skurczygnat i sukinkot
To złagodzone warianty popularnego w naszym kraju skurwysyna. I chociaż są oczywiście wulgaryzmami, wielu miłośników dosadnych określeń niezmiernie bawią, dlatego znalazły się na tej liście.
Czy znacie jeszcze jakieś zapomniane lub oryginalne przekleństwa i wulgaryzmy? A może sami wymyśliliście jakieś i zechcecie się podzielić w komentarzu?
1 Źródło: M. Grochowski, Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów, Warszawa 1995.
