Przezroczysty czy przeźroczysty – która forma jest poprawna?
Dwa powyższe słowa brzmią niemal identycznie – różni je bowiem tylko jedna głoska. Ta drobna i niepozorna różnica budzi jednak niekiedy wiele wątpliwości. Postarajmy się je rozwiać i odpowiedzieć na tytułowe pytanie – przezroczysty czy przeźroczysty? Którą formę wybrać?
Przezroczysty czy przeźroczysty? Która forma jest poprawna?
Przezroczysty czy przeźroczysty – która forma jest poprawna?
Okazuje się, że czasami reguły i normy językowe są dość łaskawe. Tak właśnie dzieje się w omawianym przypadku – współcześni językoznawcy zgodnie uznają, że oba warianty są poprawne. Nietrudno przy tym zauważyć, że forma przeźroczysty jest o wiele rzadsza, stąd najpewniej pojawiające się niekiedy wątpliwości.
Warto także pamiętać, żeby dbać o konsekwencję w zapisie. Jeśli więc omawiany przymiotnik pojawia się w tekście dwa razy lub więcej, to w obrębie jednej wypowiedzi najlepiej jest stosować wybraną formę.
Poznajcie też inne przykłady oboczności!
Takie oboczności nie są zresztą wyjątkiem, bo występują również w przypadku innych wyrazów, np. spieszyć się – śpieszyć się, pospieszny – pośpieszny.
Omawialiśmy je już tutaj:
i jeszcze tu:
Przezroczysty i przeźroczysty – co to znaczy?
Przezroczysty (lub przeźroczysty) to przymiotnik określający coś, co przepuszcza światło, jest przejrzyste (np. płyn) albo prześwitujące czy ażurowe (np. materiał).
Przezroczystość (lub przeźroczystość) jest również niekiedy symptomem choroby, wycieńczenia organizmu lub zmęczenia. Kiedy mówimy, że ktoś jest przezroczysty (lub przeźroczysty), zwykle mamy na myśli wygląd jego skóry świadczący o zmęczeniu lub utracie zdrowia. Przezroczysty lub przeźroczysty może być również człowiek – to osoba, którą uznaje się za uczciwą. Przymiotnik odnosi się także do czegoś, co łatwo jest zrozumieć lub odczytać (np. czyjeś intencje lub zamiary).
Przezroczysty czy przeźroczysty? Przykłady w literaturze
Jako lód taje przezroczysty z lekka,
Kiedy go ogień zagrzewa z daleka,
Tak ja na twarz twą na każdą godzinę
Patrzam a ginę.
Mikołaj Sęp Szarzyński, Do Kasie
Wyobraź sobie, że spotkaliśmy fakira, który sprzedawał eliksir zdrady… W małej buteleczce jest płyn przezroczysty, podobny do zwykłej wody, który ma tę własność, że czernieje, ilekroć w małżeństwie doszło do zdrady.
Światopełk Karpiński, Ściana śmiechu
Bryła lodu spłodzona z kałuży bagnistéj
Gniewała się na kryształ, że był przeźroczysty.
Modli się więc do słońca. Słońce zajaśniało,
Szklni się bryła, ale jej coraz ubywało;
I tak, chcąc los polepszyć niewczesnym kłopotem,
Stajała, wsiąkła w bagno i stała się błotem.
Ignacy Krasicki, Bryła lodu i kryształ
Wokulski oglądał po kolei ów metal cięższy od platyny, drugi metal przeźroczysty, trzeci lżejszy od puchu… Dopóki trzymał je w rękach, wydawały mu się rzeczami najnaturalniejszymi pod słońcem: cóż jest bowiem naturalniejszego aniżeli przedmiot, który oddziaływa na zmysły?
Bolesław Prus, Lalka
?
