Wszech czasów czy wszechczasów? O poprawnej formie
Jak zapisać to wyrażenie: wszech czasów czy wszechczasów? Razem czy osobno? Niestety bardzo często można spotkać błędną formę. Warto więc się upewnić, która wersja jest poprawna i dlaczego.
Wszech czasów czy wszechczasów? Razem czy osobno?
Wszech czasów czy wszechczasów – razem czy osobno?
Jedyna poprawna forma to wszech czasów, czyli zapis rozłączny, jak:
ze wszech miar
po wsze czasy
Dlaczego stosujemy tu zapis rozłączny? Czytajcie dalej – poniżej znajdziecie wyjaśnienie. Odpowiemy też na pytanie: która forma jest poprawna – wszechbyt czy wszech byt?
Dlaczego piszemy wszech czasów, a nie wszechczasów?
Warto pamiętać, że wyrazy:
wsze,
wszech,
wszem
to dawne formy biernika, dopełniacza i celownika liczby mnogiej zaimka wszystek.
Przykłady:
Artysta wszech czasów (= wszystkich czasów).
Profesor wszech nauk (= wszystkich nauk).
Wszechbyt czy wszech byt? Wszechobecny czy wszech obecny? Razem czy osobno?
Wyrazy tego typu piszemy łącznie, czyli wszechbyt, wszechobecny, ponieważ mamy tu do czynienia z przedrostkiem wszech- i jest to:
- Pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na powszechność tego, co wyraża drugi człon wyrazu.
- Pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na najwyższy stopień, największe nasilenie tego, co wyraża drugi człon wyrazu.
Przykłady wyrazów, które piszemy łącznie z przedrostkiem wszech-
wszechobecny,
wszechstronny,
wszechświat,
wszechzło,
wszechrzecz,
wszechdoskonały,
wszechpotężny.
Wszech czasów czy wszechczasów? Wszech byt czy wszechbyt? Już wszystko jasne!
Na koniec spójrzmy na kilka przykładów z literatury użycia tych słów oraz krótki wierszyk podsumowujący pisownię rozłączną i łączną.
Ten artysta wszech czasów
ze wszech miar słuszne poglądy głosi
i pieśni o wszechbycie śpiewa.
A otóż właśnie? cóż głosi Sztuka?
Oto Sztuka głosi: Śmierć, bo cóż szczytniejszego nad Śmierć. Ta jest wielkością w naszym wszystkich wiar pojęciu i wszech czasów i ta wielkość daje.
Stanisław Wyspiański, Wyzwolenie
Ciemna strona Księżyca jest najpopularniejszym brytyjskim albumem wszech czasów.
Grzegorz Brzozowicz, Filip Łobodziński, Sto płyt, które wstrząsnęły światem: kronika czasów popkultury
Dokonane przez nią odkrycie jedności praw, które niezłomnie i nieubłaganie rządzą, żadnych nie dopuszczając wyjątków, wszechświatem i wszechbytem, sprowadziło za sobą o olbrzymie następstwo, iż ludy zamiast, jak dawniej było, uznawać zależność swą od innych dla każdego z nich bogów, uznali się zależnymi od jednostajnego dla wszystkich porządku rzeczy.
Eliza Orzeszkowa, Patryotyzm i kosmopolityzm
