Beze mnie czy bezemnie? Odpowiadamy, która wersja jest poprawna
Zacznijmy od rozwiania wszelkich wątpliwości: poprawny jest oczywiście tylko pierwszy zapis, a więc rozdzielny – beze mnie. Sprawdźmy budowę tego wyrażenia i poznajmy kilka ciekawostek historycznojęzykowych.
Czym właściwie jest beze mnie?
Beze mnie to wyrażenie przyimkowe zbudowane z przyimka beze i zaimka mnie. Zgodnie z zasadami języka polskiego tego typu wyrażenia zapisujemy rozdzielnie, np. pod łóżkiem, na kanapie, za plecami, w domu, obok dworca. (Oczywiście istnieją nieliczne wyjątki od tej reguły, chociażby naprawdę pisane łącznie).
Kilka słów o historii
Dla użytkowników polszczyzny w wyrażeniu beze mnie źródłem wątpliwości okazuje się wyraz beze, ponieważ na pierwszy rzut oka trudno określić, co to za słowo. Odpowiedź jest jednak prosta! Beze to staropolska forma przyimka bez, która związana jest z rozwojem jerów (jery to krótkie samogłoski obecne w prasłowiańszczyźnie; nie przetrwały do dzisiejszych czasów, ale miały ogromny wpływ na polską fleksję). Bez zagłębiania się w rozważania historycznojęzykowe wystarczy powiedzieć, że dzięki jerom mamy obecnie takie oboczności jak w/we, z/ze, nad/nade, od/ode, spod/spode i właśnie bez/beze. Ciekawostka: konsekwencją rozwoju jerów jest tak zwane e ruchome, czyli zanik samogłoski e w odmianie, np. pies – psa, mech – mchu, orzeł – orła itd.
Dlaczego beze mnie, ale bez ciebie?
Do czasów współczesnych forma beze przetrwała praktycznie tylko w omawianym wyrażeniu. To dowód na to, że w sposobie mówienia odbija się nasze egocentryczne myślenie. Na tyle często mówimy o sobie – a więc o tym, że coś dzieje się beze mnie (dotyczy to również konstrukcji przyimkowej przeze mnie) – że wyrażenie to jest obecne w języku do dziś, mimo że w pozostałych przypadkach ustąpiło formie bez.
Wróćmy do poprawnej pisowni
Jak już wspomnieliśmy, przyimek bez (beze) i zaimki piszemy rozłącznie: Impreza urodzinowa odbyła się bez niej; Nie mam czasu, więc musisz sobie poradzić beze mnie; Dam radę bez ciebie, ale ty beze mnie nie.
Co może pomóc zapamiętać tę regułę? W przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto przywołać sobie analogiczny przykład. Nie napiszemy przecież bezniego lub bezciebie, nie piszmy więc bezemnie!
Artykuł Beze mnie czy bezemnie? Odpowiadamy, która wersja jest poprawna został przygotowany przez zespół redakcyjny specjalizujący się w poradach językowych. Wszystkie zagadnienia językowe są weryfikowane na podstawie oficjalnych i aktualnych słowników języka polskiego. Informacje zawsze są sprawdzone oraz rzetelne. W tym tekście wyjaśniamy, dlaczego beze mnie jest poprawną formą, a bezemnie – nie.
