Niewiem czy nie wiem? Razem czy osobno?
Wierzcie lub nie, ale tego czasownika używamy częściej, niż nam się wydaje. Przypomnijcie sobie wszystkie te skomplikowane pytania Waszych nauczycieli, np. o kolor sukienki Izabeli Łęckiej, którą miała na sobie przy pierwszym spotkaniu z Wokulskim, lub o to, ile wynosi przyspieszenie ziemskie. Przypomnijcie sobie również pytania rodziców o to, kiedy wrócicie do domu lub sprzątniecie pokój. Odpowiedź nasuwała się sama, prawda? Jak to często bywa, powiedzieć jest zdecydowanie prościej niż napisać. My sprawimy, że ta wypowiedź – zarówno ustna, jak i pisemna, lakoniczna, ale wbrew pozorom wiele mówiąca – nie będzie stanowiła dla Was problemu. ;) Tak więc która forma jest poprawna: niewiem czy nie wiem?
Niewiem czy nie wiem? Która forma jest poprawna?
Niewiem czy nie wiem?
Poprawna forma jest tylko jedna: nie wiem.
Spójrzmy na przykłady:
Nie wiem, jak ty, ale ja wychodzę.
Nikt nie wie, kiedy skończy się ta przeklęta epidemia.
Poniżej znajdziecie wyjaśnienie.
Nie wiem? Dlaczego osobno?
Odpowiedź jest bardzo prosta i pewnie już Wam się obiła o uszy – partykułę nie ze zdecydowaną większością czasowników zapisujemy oddzielnie, np.: nie chcę, nie muszę, nie proszę, nie mogę, nie lubię. Pisaliśmy o tym w poniższym artykule: Nie ma czy niema? Jak poprawnie napisać stan posiadania. Zdecydowana większość nie oznacza jednak, że postępujemy tak ze wszystkimi czasownikami, jednak te, które stanowią wyjątki, należą do specjalnej grupy. Jakie są te odstępstwa od reguły?
Wiem, że nic nie wiem
Jak to zazwyczaj bywa w naszej pięknej polszczyźnie, od każdej reguły znajdzie się wyjątek. Do grupy tej należą czasowniki odrzeczownikowe utworzone od rzeczowników z przedrostkowym nie, np.: nienawidzić (nienawiść), niedomagać (niedomoga), niewolić (niewola), niecierpliwić (niecierpliwość), niepokoić (niepokój), niedołężnieć (niedołęstwo), niedowidzieć (niedowidzenie), niedosłyszeć (niedosłyszenie). W przypadku tego ostatniego przykładu pisownia zależy od kontekstu:
Moi dziadkowie niedosłyszą (w znaczeniu słyszą słabo),
ale:
Mógłbyś powtórzyć? Nie dosłyszałam ostatnich słów (w znaczeniu nie usłyszałam).
Niewiem czy nie wiem? Tajemnica odkryta!
Teraz już na pewno, nasi drodzy czytelnicy, zapamiętacie, że poprawnie piszemy tylko nie wiem. Oddzielnie zapiszemy ten czasownik także w czasie przeszłym (np. nie wiedziałam, nie wiedzieliśmy, nie wiedział) oraz przyszłym (np. nie będę wiedziała, nie będzie wiedział, nie będą wiedzieli).
?
