Kolaboracja – znaczenie, użycie, pochodzenie

Kolaboracja to wyraz, który kojarzony jest z kontaktami z wrogiem. Jednak czy tak było zawsze? Czy uległ przekształceniom znaczeniowym, a może nadal im ulega? Kiedy użyć owego słowa i czy można w jego miejsce wstawić synonim? Tajniki tej wiedzy zostaną odkryte przed Wami poniżej!

Co to jest kolaboracja? Definicja słowa

1 Współpraca z wrogiem

Słownik języka polskiego wyraz kolaboracja definiuje jako współpracę z niepopieraną przez społeczeństwo władzą. W głównym znaczeniu odnosi się on do współdziałania politycznego lub gospodarczego z nieprzyjacielem. Związany jest przede wszystkim z okresem II wojny światowej – mówiono wtedy o kolaborowaniu z hitlerowskim okupantem. Obecnie słowo rozszerzyło swój zakres i nie jest kojarzone jedynie z okresem wojennym, określa współpracę z szeroko pojętym wrogiem.

Przykłady:

W okresie okupacji niemieckiej kolaboracja siała śmierć.

Jesteśmy jedynym narodem bez plam i skaz w swej historii, nieznana jest nam kolaboracja, napaść na sąsiednie kraje, szantaż…

2 Współpraca twórców

Współcześnie słowo to zyskuje kolejną definicję – odnoszącą się do świata twórców – choć nie jest ona akceptowana przez językoznawców. W nowym znaczeniu kolaboracja to współpraca artystów lub projektantów w związku z tworzeniem danego utworu, przedmiotu itd. Niekiedy skracana jest do wyrazu kolabo. W przytoczonym znaczeniu zaciera się negatywny wydźwięk wyrazu.

Przykłady:

Ten utwór to moja kolaboracja z Justinem Robertsonem…

Superstary w kolabo z Pradą zaczynają powoli wypływać na Instagramie…

Etymologia

Słowo kolaboracja ma swoje korzenie w łacinie, powstało wskutek połączenia ko- (‘wspólnie’) i laborare (‘pracować’). W polszczyźnie pojawiło się w XIX wieku dzięki pożyczce z języka niemieckiego lub francuskiego.
Pierwotnie funkcjonowało jako neutralny wyraz oznaczający współpracę. Słownik Doroszewskiego za przykład przytacza zdanie:

Rzewuski prosił mnie o kolaborację, przyrzekłem mu ją, ale czekam, aż się jego dziennik u nas ukaże.