Matura z polskiego – co pomoże Ci się do niej przygotować?
Choć wielu twierdzi, że tzw. nowej matury nie sposób nie zdać, chcielibyśmy zakwestionować tę obiegową opinię. Na maturę z języka polskiego w 2023 roku obowiązuje nie tylko znajomość lektur obowiązkowych, opatrzonych gwiazdką, lecz także mnóstwo zagadnień językowych, umiejętność wnikliwego czytania i wykorzystywania zawartych w tekście informacji, a także redagowania własnej dłuższej formy wypowiedzi. Jeśli jesteś jeszcze uczniem, nasz poradnik pomoże Ci w przygotowaniu się do kluczowego egzaminu, dzięki któremu będziesz mógł dostać się na wymarzone studia.
Język polski to przedmiot egzaminacyjny!
Język polski jest jednym z najważniejszych przedmiotów na wszystkich etapach edukacyjnych, ponieważ wiedza z tej dziedziny obowiązuje na egzaminie ósmoklasisty oraz na maturze. Absolwent szkoły średniej powinien wykazywać się oczytaniem, sprawnie posługiwać się językiem ojczystym i mieć wysoko rozwiniętą świadomość językową.
Matura z polskiego na poziomie podstawowym – na czym polega?
Każdy maturzysta wie, że pisemną maturę z języka polskiego można zdawać na dwóch poziomach – podstawowym i rozszerzonym. Na poziomie podstawowym pojawia się tekst popularnonaukowy bądź publicystyczny, do którego zostały przygotowane zadania. Abiturient musi umieć wyszukać potrzebne informacje, by odpowiednio ich użyć (np. napisać streszczenie), a także wykorzystać wiedzę teoretyczną na temat literatury czy języka, np. wskazać funkcje wypowiedzi, nazwać zabiegi literackie. Co ciekawe, poprawne rozwiązanie wszystkich zadań do tekstu nie gwarantuje zdania matury, próg zdawalności to 30%, a ta część egzaminu może zagwarantować maksymalnie 20 na 70 możliwych do uzyskania punktów. Następnie zdający zapoznaje się z fragmentem tekstu literackiego i redaguje rozprawkę zgodnie z poleceniem bądź przystępuje do analizy i interpretacji wiersza. Wybór tematu należy do maturzysty. Za tę część zdający może otrzymać aż 50 punktów.
Poziom rozszerzony jest dla ambitnych
Na poziomie rozszerzonym pojawia się tekst, do którego abiturient musi sformułować tezę i wypowiedź argumentacyjną z przytoczeniem różnych przykładów z literatury. Można też wybrać interpretację porównawczą dwóch tekstów literackich. Matura z polskiego na poziomie rozszerzonym jest trudniejsza, wymaga wprawionego pióra, znajomości wielu dodatkowych lektur, a wypracowanie musi zawierać co najmniej 300 słów. Maksymalna liczba punktów do zdobycia to 40.
Łatwo polec na maturze ustnej
Najbardziej po macoszemu traktowana jest matura ustna, choć jak się często okazuje, to ona stresuje najbardziej. Polega na przedstawieniu wypowiedzi argumentacyjnej związanej z tekstami kultury (fragmentem tekstu literackiego, publicystycznego lub ikonicznego). Niektórym zdającym trudno pod presją czasu (kwadrans na przygotowanie!) zebrać sensowne przykłady i argumenty powiązane z tematem. Najtrudniej jest, gdy maturzysta przygotowany z motywów literackich losuje zagadnienie językowe. W liceum poświęca się na to mało czasu. W niniejszym tekście znajdziecie więc wskazówki, co właściwie warto przypomnieć sobie przed maturą z języka polskiego w roku 2023.
Co trzeba umieć?
Zajrzyjmy do podstawy programowej z języka polskiego do szkół średnich: Podstawa programowa z języka polskiego. Kompetencje kluczowe to odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w niej informacji, analiza i interpretacja tekstów kultury oraz tworzenie wypowiedzi. Maturzyści idą z duchem czasu i coraz częściej przygotowują się do matury ze smartfonem w ręku, wyszukując ciekawe kanały na youtube.com (polecamy Wiedza z wami i Mówiąc inaczej). Korzystają z różnych stron internetowych, gdzie omówione są różne tematy i motywy literackie.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom abiturientów, chcemy polecić Wam nasze teksty i opracowania, które zapewnią sukces na maturze.
Matura z polskiego w 2023 roku – przygotowania z serwisem Polszczyzna.pl
Platforma Polszczyzna.pl to baza informacji na temat języka ojczystego, podanych w bardzo przystępny i ciekawy sposób. Autorzy artykułów są wnikliwymi obserwatorami tendencji i zmian zachodzących w polszczyźnie, dlatego w ich tekstach znajdziecie mnóstwo gotowych przykładów, które możecie wykorzystać na egzaminie maturalnym. Bardzo często abiturienci muszą zmagać się z takimi zagadnieniami, jak zróżnicowanie wewnętrzne polszczyzny, język w dobie nowych mediów, perswazja i manipulacja, funkcje języka, zapożyczenia, środki językowe wykorzystane w konkretnych celach. Wszystkie te tematy są regularnie poruszane na wspomnianym blogu.
Jakie informacje znajdziecie na stronie Polszczyzna.pl?
Blog podzielony jest na cztery działy: Błędy, Ciekawostki, Poradnia, Dyktanda i Quizy. Dział pierwszy wyjaśnia, z jakimi trudnościami mierzą się Polacy i skąd biorą się liczne błędy ortograficzne, interpunkcyjne i językowe. W tym miejscu szczególnie polecamy raport na temat języka w internecie: 100 najczęściej popełnianych błędów w Internecie w 2018 roku. Dzięki tej wiedzy poradzicie sobie z każdym tematem dotyczącym współczesnej polszczyzny.
Lektury, teksty kultury do… matury!
W dziale drugim znajdziecie wiele pomocnych informacji na temat tekstów kultury (to słowo pojawia się w niemal każdym temacie maturalnym): Teksty kultury – pierwsza pomoc w zrozumieniu świata, a także wskazówki dotyczące interpretacji dzieła ikonicznego: Opis obrazu – skomplikowany proces, a może sposób na dostrzeżenie detali?. Omówiono też lektury z gwiazdką, takie jak Dziady czy Pan Tadeusz: Dziady czy Halloween? To trzeba wiedzieć o „Dziadach” Mickiewicza, Pan Tadeusz – 10 intrygujących szczegółów i ciekawostek, https://polszczyzna.pl/lektury-szkolne-ktore-warto-przeczytac/.
Język nasz giętki
Żaden uczeń przygotowujący się do matury z języka polskiego w 2023 roku nie powinien przejść obojętnie obok opracowań na temat języka. Z tego tekstu Język polski – skąd się wziął? Polszczyzna od narodzin do dorosłości!/ dowiecie się, skąd wywodzi się polszczyzna, a to świetny wstęp do wypowiedzi ustnej na temat zmian zachodzących w języku (o najważniejszych, czyli spowodowanych przez rozwój internetu, przeczytacie tutaj: Wpływ internetu na współczesną polszczyznę – czy jesteśmy pokoleniem XD? Język internetowy oraz tutaj: Hit internetów! Popularne słowa i zwroty zaczerpnięte z internetu, czyli kurła, odjaniepawlać, odzobaczyć i wiele innych). W tym zaś miejscu mowa o archaizmach, których mnóstwo przecież w obowiązkowych tekstach Kochanowskiego: Słownictwo retro, czyli… a gdyby tak wskrzesić archaizmy? i Absztyfikant, chędożyć, huncwot. Wyrazy zapomniane i rzadko używane – wskrzeszamy je!/, a tu o neosemantyzmach: Rajtuzy dla kawalera? Piwnica jako sklep? Wyrazy, które zmieniły znaczenie. Wszystko, co warto wiedzieć o zapożyczeniach, zebrano w tym tekście: Zapożyczenia w języku polskim – język polski nie taki polski.
Polszczyzna niejedno ma imię
Nie wyobrażamy sobie podejścia do matury z polskiego bez umiejętności rozróżniania stylów wypowiedzi: Style wypowiedzi – powtórka do matury (i nie tylko!) czy bez znajomości środków stylistycznych: Środki stylistyczne, które warto znać. Metafora, hiperbola, oksymoron…. Sporo artykułów mówi o wewnętrznym zróżnicowaniu polszczyzny, np. o gwarach, żargonie pracowników korporacji. Jest też wiele ciekawostek na temat frazeologii, wulgaryzmów, zdrobnień, języka dziennikarzy, reklam i piosenek – takie tematy często pojawiają się na maturze ustnej. Warto też doczytać teksty na temat gramatyki, aby utrwalić wiedzę na temat fleksji czy składni. Zachęcamy do przejrzenia wszystkich tematów z tego działu.
Sprawdź się!
Dział trzeci na blogu Polszczyzna.pl wyjaśnia krótko i konkretnie, która forma jest poprawna, a dział czwarty stanowi zbiór quizów językowych, dając intelektualną zabawę wszystkim, którzy podejmą się wyzwania.
Matura z polskiego – wiedzę warto uzupełniać
Jesteśmy przekonani, że przygotowania do matury z języka polskiego w 2023 roku z pomocą platformy Polszczyzna.pl uzupełnią Waszą wiedzę i zapewnią Wam osiągnięcie sukcesu, albowiem wielu tematów językowych obowiązujących na egzaminie nie sposób omówić przez niespełna cztery lata nauki.
