Bynajmniej czy przynajmniej? Wyjaśniamy, co oznaczają i kiedy ich używać
Zarówno bynajmniej, jak i przynajmniej to partykuły, czyli nieodmienne części mowy, których zadaniem jest nadanie wypowiedzi określonego odcienia znaczeniowego. W języku polskim występują oba omawiane wyrazy, jednak mają zupełnie inne definicje i w żadnym wypadku bynajmniej i przynajmniej nie można używać zamiennie. Przyjrzyjmy się zatem różnicom i sprawdźmy, kiedy używać którego wyrazu.
Co oznacza przynajmniej...
Zgodnie z definicją słownikową przynajmniej oznacza ‘minimalny zakres możliwy do zaakceptowania przez osobę mówiącą’ lub określa, że ‘ilość lub miara czegoś jest nie mniejsza od wymienionej i może być zwiększona’, np. Przynajmniej bramkarz się stara, bo zawodnicy już się poddali; Czy mogę liczyć na to, że posprzątasz przynajmniej w swoim pokoju?; Przedstawienie teatralne będzie trwać jeszcze przynajmniej godzinę. W skrócie: przynajmniej to synonim wyrażeń: co najmniej, minimum, chociaż, choć.
...a co bynajmniej
Bynajmniej odnosi się z kolei tylko do wypowiedzi przeczących. Co ciekawe, w zdaniu może pełnić funkcję nie tylko partykuły, lecz także wykrzyknika. Jako partykuła może być wzmocnieniem przeczenia (i wówczas występuje z nie lub zaprzeczonym czasownikiem), natomiast jako wykrzyknik może stanowić samodzielną przeczącą odpowiedź na pytanie, np. Sytuacja gospodarcza naszego kraju nie jest bynajmniej dobra; Nie twierdzę bynajmniej, że jest to jedyny sposób, ale według mnie jest najlepszy; – Nauczyłaś się już do jutrzejszego egzaminu z gramatyki? – Bynajmniej. Wyrażenia synonimiczne do bynajmniej to m.in. wcale, ani trochę, zupełnie, w żadnym razie.
Bynajmniej czy przynajmniej? Dlaczego mamy wątpliwości?
Skąd się wzięła tendencja do używania omawianych wyrazów zamiennie, a więc niepoprawnie? Wynika to być może z tego, że są podobnie zbudowane i podobnie brzmią. Ponadto niektórzy użytkownicy języka polskiego mają poczucie, że partykuła bynajmniej to forma bardziej elegancka niż przynajmniej, pochodząca z wyższego rejestru polszczyzny. Tym samym jej używanie ma świadczyć o erudycji mówiącego, co może być swego rodzaju próbą dowartościowania siebie i swoich kompetencji językowych. Trzeba jednak pamiętać, że to nieprawda! Zarówno bynajmniej, jak i przynajmniej są tak samo poprawne, ale po prostu oznaczają coś innego i są stosowane w innych kontekstach.
Artykuł Bynajmniej czy przynajmniej? Wyjaśniamy, co oznaczają i kiedy ich używać został przygotowany przez zespół redakcyjny specjalizujący się w poradach językowych. Wszystkie zagadnienia językowe są weryfikowane na podstawie oficjalnych i aktualnych słowników języka polskiego. Informacje zawsze są sprawdzone oraz rzetelne. W tym tekście wyjaśniamy, dlaczego obie partykuły są poprawne, ale nie należy używać ich zamiennie.
